Türkiye’de sürdürülebilir tüketim yükselişte
Türkiye’de ikinci el alışveriş alışkanlıklarını ve sürdürülebilirlik algısını inceleyen kapsamlı bir araştırmanın sonuçları kamuoyuyla paylaşıldı. 28 ilde 2.700 kişiyle yapılan çalışma, toplumun ikinci ele bakışında önemli bir dönüşüm yaşandığını ortaya koydu. Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 45’i son bir yıl içinde ikinci el ürün satın aldığını veya satış yaptığını belirtti.
Bulgular, kıyafetten mobilyaya, cep telefonundan beyaz eşyaya uzanan geniş bir kategoride ikinci elin artık yalnızca ekonomik bir seçenek değil, aynı zamanda çevresel ve toplumsal bir tercih haline geldiğini gösteriyor.
“İkinci el alışveriş toplumsal dönüşümün bir parçasına evrildi”
Araştırmayı değerlendiren uzmanlar, ikinci el alışverişin toplumda yerleşik bir davranış biçimi haline geldiğini ve döngüsel ekonomi yaklaşımının yaygınlaşmasında önemli rol oynadığını belirtti. Çevresel kaygılar ile ekonomik koşulların birleşmesinin tüketim alışkanlıklarını hızla değiştirdiğine dikkat çekildi.
Uzmanlar, onarım kültürünün güçlenmesiyle mevcut ürünlerin yeniden kullanıma kazandırılmasının hem bütçe hem de çevre açısından olumlu sonuçlar doğurduğunu ifade etti. Genç kuşağın sürdürülebilir yaşama yönelik yüksek ilgisi de geleceğe dair güçlü bir işaret olarak değerlendirildi.
“Toplumsal algı belirgin biçimde değişiyor”
Araştırmayı yürüten ekipten yapılan açıklamada, ikinci el alışverişe dair eski çekincelerin giderek azaldığı belirtildi. “İkinci el düşük statü göstergesidir” diyenlerin oranının yüzde 17’ye kadar gerilediği, buna karşın ikinci el ürün kullananlara yönelik “tasarruflu”, “çevreye duyarlı” ve “tarz sahibi” gibi olumlu nitelendirmelerin yaygınlaştığı ifade edildi.
Elde edilen bulgular, ikinci el tüketiminin artık geniş toplum kesimleri tarafından kabul gören bir davranış haline geldiğini ve statü temelli bariyerlerin büyük ölçüde ortadan kalktığını ortaya koydu.
Düzenli ikinci el alışveriş yapanların profili değişiyor
Araştırma, ikinci el alışverişin tek seferlik bir deneyim olmaktan çıkarak düzenli tekrarlanan bir alışkanlığa dönüştüğünü gösteriyor. Katılımcıların dörtte biri ayda bir ya da daha sık ikinci el ürün satın aldığını belirtti.
Bu grubun profili de dikkat çekici: Ortalama yaş 35, üniversite mezunu, dijital platformları aktif kullanan ve büyük şehirlerde yaşayan kişiler düzenli ikinci el alışverişi en çok tercih edenler arasında.
Algı bariyerleri geriliyor, bilinçli tüketim yükseliyor
Türkiye’de uzun yıllar varlığını koruyan hijyen, kalite ve prestij odaklı çekincelerin belirgin şekilde zayıfladığı görüldü. Toplumsal algıdaki değişimin etkisiyle ikinci el alışverişin normalleştiği, bilinçli tüketim alışkanlıklarının güçlendiği ifade edildi.
Araştırmada dikkati çeken bir diğer nokta ise sürdürülebilirlik bilincinin artması. Katılımcıların yüzde 61’i sürdürülebilirlik kavramını, yüzde 40’ı ise karbon ayak izi terimini bildiğini belirtti. Bu bilinç artışı, ikinci el tercihine doğrudan yansıyor.
En çok tercih edilen kategori: Cep telefonları
Araştırma sonuçlarına göre ikinci el pazarının en hareketli kategorisi yüzde 54 ile cep telefonu ve aksesuarları oldu. Bunu sırasıyla giyim–ayakkabı (%42), bilgisayar–tablet (%45) ve elektrikli ev aletleri (%41) takip ediyor.
Cinsiyete göre tercihlerde de farklılık gözlendi:
Kadınlar anne-bebek ürünleri, giyim ve mobilya kategorilerine yöneliyor. Erkekler ise daha çok elektronik ürünleri tercih ediyor; bilgisayar–tablet alışverişinde erkek oranı %45’e, cep telefonu kategorisinde ise %58’e kadar çıkıyor.
İkinci el ürünler evlerde daha fazla yer buluyor
Araştırma, Türkiye’deki hanelerin önemli bir bölümünde en az bir ikinci el ürün bulunduğunu ortaya koydu. Hanelerin yüzde 46’sında elektronik, mobilya veya giyim kategorilerinden en az biri yer alıyor. Gardıroplarda ise her üç evden birinde ikinci el kıyafet bulunuyor.
Anne-bebek kategorisinde bağış oranı yüzde 72’ye kadar çıkarken, elektronik ürünlerde satış eğilimi öne çıkıyor. Bu durumun, ikinci el davranışında hem ekonomik hem de duygusal faktörlerin etkili olduğunu gösterdiği ifade edildi.
Türkiye’de sürdürülebilir tüketim yükselişte
Araştırma, Türkiye’de ikinci el alışverişin artık yükselen yeni tüketim anlayışının merkezinde yer aldığını ortaya koyuyor. İsrafı azaltmak, geri dönüşümü desteklemek ve bilinçli tüketim davranışlarını benimsemek geniş kesimler tarafından daha güçlü şekilde savunuluyor.
Giderek artan çevre duyarlılığı ve dijital kanalların sağladığı erişilebilirlik, ikinci el alışverişin Türkiye’de daha da yaygınlaşacağını gösteriyor.
