Engelsiz Erişim Derneği Başkanı Gökhan Güngör: “Bankalar görme engellilere eşit hizmet hakkını engelliyor”
Engelsiz Erişim Derneği Başkanı Gökhan Güngör, görme engellilerin bankalarda şahit istemek gibi engellerle karşılaştığını belirterek, bu durumun eşit hizmet alma haklarını ihlal ettiğini vurguladı. Güngör, bankaların körlere tek başına işlem yapma hakkını engellediğini, bunun ise hem Anayasa hem de Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu ifade etti. Yetkililerden, görme engellilerin bankacılık hizmetlerine engelsiz erişimini sağlamalarını talep etti.
Başkan Güngör yaptığı yazılı açıklamada; “Körler bankalarda önyargıyla karşılaşıyor ve eşit hizmet alamıyor. Borçlar Kanunu’nun 15. maddesine göre körler, kendileri talep etmediği sürece şahitli işlem yapmaya zorlanamaz. Oysa bu madde, bazı banka şubeleri ve personelleri tarafından yok sayılmaktadır. Mesleği, eğitim düzeyi ne olursa olsun; imzalarının geçerli olmadığı önyargısıyla karşılaşıyorlar. Düşünün, avukatsınız, devlet memurusunuz, öğretmensiniz, yazılımcısınız ama bir banka ya da noterde imzanızın geçerli olmadığı söyleniyor. İşyerinizde maaş alacağınız bankanın görevlisi, meslektaşlarınız önünde sizin maaş hesabınızı, size başka birinin şahitliği olmadan açmayacağını belirtiyor.
Borçlar Kanunu’ndaki madde ile tanıksız işlem yapma hakkımızın güvenceye alınmasının üzerinden yıllar geçti, ama hâlâ yıllar önce tarihe karışması gereken iki tanık dayatmasına maruz bırakılıyoruz. Bazı banka görevlileri, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) “İmza atamayanların durumu” başlıklı 206. maddesine atıfta bulunarak, imza atıp atamayacaklarına bakılmaksızın görme engellileri de imza atamayanlar kapsamında değerlendiriyor.
Oysa körlerin imza atma ehliyeti tartışma konusu bile olamaz. Bu konudaki tüm yasal düzenlemelerde, “Görme engellilerin talepleri halinde imzalarında şahit aranır. Aksi takdirde görme engellilerin imzalarını el yazısıyla atmaları yeterlidir.” hükmü yer almaktadır.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından bankalara ve katılım bankalarına gönderilen yazılarda, bankaların birçok şubesinde yaşanan bu durumun yasal olmadığı ve görme engellilerin hayatını zorlaştırdığı vurgulanmıştır.
Biz, hayatın her alanında ve anında her şeye herkesle aynı anda katılabileceğimizin mümkün olduğu gerçekliğiyle hareket ediyoruz. Önyargılar ve erişilebilirlik sorunları, bu gerçekliği gölgeliyor. Bugüne kadar çeşitli önyargı ve engeller, ısrarlı mücadelemiz sonucunda tarihe karıştı. Bu keyfi uygulamanın da tarih olacağına şüphemiz yok. Bir gün, bankalarda şahitli işlem yapmaya zorlanmadan, imzalarımızın geçerli olmadığı önyargısıyla karşılaşmadan, tüm yaşamı eşit, erişilebilir ve engelsiz kılıncaya dek mücadeleye devam edeceğiz.”
